یکی از مناسب‌ترین شیوه‌ها در آموزش و یادگیری استفاده از «مطالعه موردی سه قسمتی» یا «داستان مبتنی بر سناریو» است. این روش به دانش‌آموزان در درک و تعمق در یک مفهوم کمک شایانی می‌کند. یک مطالعه موردی سناریو محور از سه بخش سناریو با تمرکز بر یک مسئله خاص و فرضی، ادبیات حمایت‌کننده همسو با مضامین اصلی داستان و پرسش‌های راهنمایی که به یادگیرنده در درک مفاهیم و اهداف بیشترین کمک را می‌کند تشکیل شده‌است. و در طول این فرآیند یادگیرنده با استفاده از مهارت‌های عالی تفکر انتقادی به درک عمیق‌تر مفاهیم می‌پردازد.
این داستان، مشکل یا مسئله‌ای است که برای کمک به دانش‌آموزان در درک اهداف و یادگیری یک درس کمک می‌کند. برای مثال ممکن است یک معلم برای درس مطالعات اجتماعی یک روز، از سناریویی مفصل که با اهداف و مفاهیم درس هم‌خوانی داشته، و چندین مشکل اجتماعی را مورد بررسی قرارداده است، استفاده کند. یا ممکن است در روزی دیگر این سناریو یک داستان کوتاه که در حد یک تا دو جمله باشد، برای مشارکت دادن دانش‌آموزان در مرور مفاهیم کلیدی و آماده‌سازی آن‌ها، برای درس آن روز استفاده شود. شاید هم در پایان یک درس برای مرور مطالب همان درس از یک سناریو استفاده شود.
استفاده از ادبیات و مطالعات حمایت‌کننده یک سناریو به دانش‌آموزان کمک می‌کند که بر آنچه واقعا هدف از داستان است متمرکز شوند. این ادبیات می‌تواند متون یا مطالب مکملی باشد که برای دانش‌آموزان در نظر گرفته می‌شود. پس از ارائه ادبیات حمایت‌کننده، سوالات و راهنما تولید، در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. این سوالات کمک می‌کند دانش‌آموزان در مورد نتایج متفاوتی که ممکن است رخ دهد، فکر کنند و احتمالا برای رویارویی با یک مسئله در دنیای واقعی – که پاسخ‌های متفاوتی برای آن وجود دارد – آماده شوند. این سوالات می‌توانند به اندازه لازم کوتاه و ساده یا مفصل و پیچیده باشند.
مانند مطالعه گروهی یک کتاب، استفاده از مطالعات موردی هم می‌تواند بستر لازم برای برقراری ارتباط و همکاری میان دانش‌آموزان را فراهم کند. مسئله وقتی جذاب‌تر می‌شود که سوژه این سناریو یکی از گروه‌های خود کلاس باشند. یعنی مشکل یا مسئله آن‌ها دست‌مایه ساخت و پردازش یک سناریو قرار گیرد. دیگر دانش‌آموزان می‌توانند برای کمک به آن گروه تمرکز کنند تا بتوانند با هم، پاسخی برای مسئله، یا راهکاری برای مشکل پیدا کنند. علاوه بر این می‌توان از دانش‌آموزان خواست که به تجزیه و تحلیل یک رویه یا فرآیند جاری مانند یکی از سیاست‌های مدرسه یا کلاس‌درس که ناکارآمد است، بپردازند.
اگرچه استفاده از مطالعات موردی روش آموزشی جدیدی نیست، اما روشی است که می‌تواند مفید و موثر باشد و فرصتی را برای دانش‌آموزان فراهم کند تا خارج از چارچوب‌های مرسوم و حاکم بر کلاس درس و مدرسه، فکر کنند. با استفاده از روش مطالعه موردی، دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از مهارت‌های عالی تفکر انتقادی، به شکلی پویا، پاسخ‌های مناسبی را برای پرسش‌های دشوار پیدا کنند و در این مسیر از مفاهیم، اهداف و دانش کسب‌شده خود در کلاس درس بهره‌مند شوند. در زیر نمونه‌های مختصری از سه نوع مطالعه موردی را که مناسب گروه سنی نوجوان بوده و البته برای مقاطع عالی تحصیلی هم می‌تواند مناسب باشد، برخواهیم شمرد:
مطالعه موردی دقیق
یک دانش‌آموز دبیرستانی هنگام تقلب‌کردن در یک امتحان گرفتار شده‌است. قبول شدن در این آزمون برای او ضروری است؛ زیرا نمره امتحان در معدل کل او تاثیر مستقیم دارد. معلم به دانش‌آموز احترام می‌گذارد و با دانش‌آموز به مهربانی برخورد می‌کند و معلم تصمیم می‌گیرد این مسئله را مورد چشم‌پوشی قرار دهد و از سیاست‌های سختگیرانه تقلب در امتحانات پیروی نکند تا معدل دانش‌آموز آسیب نبیند.
- به نظر شما عدم گزارش تقلب توسط معلم چه پیامدهایی دارد؟
- اگر شما جای آن معلم بودید و قرار بود به شکل متفاوتی برخورد کنید، چه طور مواجه می‌شدید؟
مطالعه موردی در یک یا دو جمله
یک شب تا دیروقت در حال کار روی پروژه مدرسه‌تان هستید که صدای خنده‌ها و بلندبلند صحبت‌کردن چند نفر در راهرو را می‌شنوید. وقتی به راهرو می‌رسید تا ببینید چه کسانی هستند و در صورت لزوم به آن‌ها اخطار بدهید، متوجه می‌شوید که آن‌ها دو خواهر بزرگ‌تان و همسرانشان هستند.
- حالا چه می‌کنید؟ آیا این تصمیم و رفتار شما برآمده از اخلاق خواهد بود یا ترس و ملاحظه؟
استفاده از ویدئو یا اخبار
لطفا اخبار و ویدئوها را تماشا کنید. همانطور که آن‌ها را تماشا می‌کنید، سعی کنید به «آزادی بیان» و آنچه از آن می‌آموزید، فکر کنید؟
- آیا اصلا آزادی بیان وجود دارد؟
- آیا قوانین رفتاری حاکم بر مدرسه شما، آزادی را از شما می‌گیرد؟
