به مناسبت 6 آبان ماه برابر با 28 اکتبر روز جهانی انیمیشن تصمیم گرفتیم در این مطلب به بررسی مزایا و معایب انیمیشنها در تربیت کودکان بپردازیم. این مقاله ترجمهای از مقالهای در وبسایت مدرسه آکسفورد
کودکان با مشاهده و تجربه محیط اطراف خود رشد میکنند و این محیط بر رفتارهای آنها تأثیر میگذارد. پیش از ورود کودک به جهان واقعی معمولا خانواده و مدرسه تاثیرات اصلی را بر رفتار کودک داشتند. خانواده نقش مهمی در عملکرد کلی روانشناختی کودکان ایفا میکند، زیرا پایههای ایجاد یک سبک زندگی متعادل را در نوجوانی به وجود میآورد. مدرسه نیز نقش مهم و سازندهای در کارکردها و مهارتهای شناختی، زبانی، ارتباطی، روانی و اخلاقی کودک دارد. سلامت روان کودکان ارتباط تنگاتنگی با فضای اقتصادی و محیط زندگی آنها هم دارد. تلویزیون به یکی از تاثیرگذارترین رسانهها در زندگی کودکان تبدیل شدهاست. کودک در معرض طیف وسیعی از برنامههای مربوط به طبیعت، سرگرمی، طنز، ورزش، فیلم، برنامههای تلویزیونی، تبلیغات و غیره قرار میگیرد. انیمیشن به یک رسانه برای ساختن دانش تبدیل شدهاست و مزایای زیادی برای رشد کودک فراهم میکند. اما انیمیشنها دقیقاً چگونه بر مغز کودکان تأثیر میگذارند؟
5 مزیت انیمیشنها در رشد و تربیت کودکان
- چارچوبهای آموزشی به طور مداوم در معرض محتواهای جدید قرار میگیرند تا بتوانند روی تقویت رشد زبانی، شناختی و فیزیکی تاثیر مثبتی داشته باشند. برای رسیدن به چنین هدفی به نظر میرسد که انیمیشنها فرصتی مناسب را فراهم میکنند.
- تصاویر و تجربیات حسی که قوه خیال را تقویت میکند، تخیل کودک را تغذیه مینماید. کودکان هنگام تماشای انیمیشنها بر حواس مختلف تکیه میکنند. حس شنوایی تحریک میشود و حس بینایی با اتصال به حس شنوایی تقویت میشود.
- مهارتهای حل مسئله زمانی ایجاد میشوند که جداسازی و ادغام تصاویر منجر به درک حرکت اشیا شود. درک تحریک بینایی که حین تماشای انیمشینها رخ میدهد به کودکان کمک میکند تا کارهای پیچیدهتر موثرتر انجام دهند.
- کودکان با استعدادهای هنری طبیعی به دنیا میآیند که میتوان آنها را از طریق انیمیشن بیدار کرد. همچنین با تجربیات حسی فیلمهای انیمیشن و کارتونی، دایره لغات و ادراکات حسی در کودکان به شکل گستردهای رشد میکند.
- انیمیشنها به تفکر انتقادی و تحلیلی کمک میکنند. این مهارتها منجر به رشد مغز و تقویت حافظه میشوند. استفاده همزمان از بسیاری از تواناییها، امکان ارتباطات عمیقتر مغزی را فراهم میسازد و یادگیری را واقعیتر میکند. این امر میتواند یادگیری مادام العمر را تشویق کند.
4 تاثیر منفی انیمیشنها در رشد و تربیت کودکان
- فیلمهای کودکانه بسیاری از موارد مملو از نمایشهای بیکیفیت، با طنزی خام و کار نشده هستند. خشونت، کمدی، وحشت، الگوهای غیر قابل درک، قهرمانان، دوستیها، حقیقت و فانتزی و ارزشهای دیگری مانند خوب بودن، درست بودن، صادق بودن و چنین مواردی همگی میتوانند توسط انیمیشنها به چالش کشیده شوند.
- شخصیتهای کارتونی تاثیرات مثبت و همچنین منفی روی کودکان دارند. برخی از انیمیشنها خنثی هستند و صرفاً برای سرگرمی ساخته شدهاند. برخی از آنها آموزشی هستند، اما برخی از آنها هم خشونت آمیزاند. ما در جامعه شاهد این هستیم که گویی کودکان به صلاحدید خود مجاز به انتخاب برنامههای کارتونی هستند. برنامههایی که به نوبه خود به طور غیر مستقیم بر رشد آنها تأثیر میگذارند.
- دسترسی گسترده به انیمیشنها میتواند آثار و تبعات نگران کنندهی داشته باشد؛ هرچند ممکن است مزایای درگیرسازی کودک با این محتواهای بیشتر باشد اما حتما لازم است والدین و مربیان نظارتی جدی روی محتواها داشته باشند.
- استفاده از الفاظ رکیک و همچنین تقلید از سبک و واژگان کارتونی میتواند باعث رفتار پرخاشگرانه کودکان شود.
علیرغم تمام جوانب مثبت و منفی در نظر گرفته شده، فیلمهای انیمیشن و کارتون با هدایت صحیح بزرگترها برای فعالیتهای رشدی کودکان مفید هستند. نظارت بزرگسالان به رشد منطق و تواناییهای استدلال کودک، پردازش دیداری و شنیداری و توجه پایدار و انتخابی کمک خواهد کرد.