ویدئو معرفی دوره

توضیحات دوره

در نظام تعلیم و تربیت قبل از هر چیزی باید پیش‌فرض‌ها و انگاره‌های بنیادین خود را در مواجهه با امر تربیت و رابطه آن با فطرت و طبیعت شناسایی کرد. در واقع اول باید نسبت «تربیت» و «طبیعت» را مشخص نمود. اینکه آیا تربیت باید تابع طبیعت باشد یا طبیعت تابع تربیت یک اصل است. آدمیان معمولا با پیش‌فرض‌هایی با کودک مواجه می‌شوند که ماهیت و محتوای تربیت را شکل می‌دهد. از جمله اینکه برخی کودک را مخزنی خالی (Tanker) تلقی می‌کنند که باید توسط بزرگسالان و یا معلم پر شود و برخی آن را معدنی از استعداد (Thinker) و گنجی از طلا و نقره می‌دانند که باید از درون کاویده و کشف شود. برخی هم کودک را موجودی پلید و وحشی و درنده می‌دانند که باید با تنبیه، کنترل و هدایت بیرونی به راه بیاید و برخی هم او را همچون تابلویی سفید و خالی می‌دانند که باید توسط دیگران نقاشی و طراحی و شکل‌دهی شود. اما تصور غالب در جامعه این است که والدین سعی می‌کنند کودک را مطابق خواست و اراده خود تربیت کنند و شکل بدهند. خطا از همین پیش‌فرض‌های نادرست از طبیعت کودک و نوع نگاه به تربیت آغاز می‌شود. درباره نسبت تربیت با طبیعت از نظر فلسفی و انسان‌شناسی دو دیدگاه متعارض به نام H&S وجود دارد که مخفف نام هابز و اسپینوزا، دو فیلسوف برجسته است. هابز می‌گوید طبیعت انسان گرگ است و ما باید با تربیت و تنبیه او را آدم کنیم. اسپینوزا کاملا برعکس می‌گوید که طبیعت انسان پاک است و ما قرار نیست کاری کنیم بلکه همه تلاش ما باید معطوف به حفظ فطرت پاکی باشد که کودک با خود دارد.

بدون تردید خوانش حقیقی در زمانی رخ می‌دهد که خواننده‌ی متن از ذهنیت و منیت خویش خارج شود و از سیطره‌ی عادات و اواهام ذهنی آزاد شود. از این روست که فردریش نیچه همواره هشدار می‌دهد که باید بر فریب حواس خود پیروز شویم؛ زیرا آنچه را ما می‌فهمیم فهم آن چیز نیست بلکه حد فهم ما از آن چیز است. در حقیقت هرچه در فهم آدمی می‌آید آن مفهوم ماست و نه مفهوم چیزها. پس با این تفسیر می‌توان ادعا کرد که هیچ‌کس نمی‌تواند اشیاء و امور را همان‌گونه که هستند ببیند و فهم کند. بلکه همواره نوعی خودانگاری از واقعیت وجود دارد. همواره آموختن به مثابه چیزی از بیرون به درون افزودن معنا شده‌است اما حقیقت آن است که آموختن در تعلیم و تربیت تنزیهی چیزی از خود کاستن است تا چیزی از درون افزوده شود. این معنا نسبت به اصول چرخشی وارونه، همه‌ی پنداشت‌ها و انگاشته‌های انسان را نسبت به اصول و روش‌های آموزش و پرورش دگرگون می‌کند. تعلیم و تربیت تنزیهی، بازگشت به اصل است، بازگشت از تربیت رسمی و بدلی به تربیت طبیعی و فطری.