احوال‌پرسی با منطق
درباره این دوره
هویت و زندگی ما را چه چیزی تشکیل می‌دهد؟ گفتار و رفتار ما را چه چیزی شکل می‌دهد؟ قطعا چندین عامل موثر وجود دارد اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها «تفکر» ماست. در این فکر و تفکر ممکن است خطا رخ بدهد؟ بله! بارها این جمله را تجربه کرده یا شنیده‌ایم که «اول اینطور فکر می‌کردم ولی بعدا دیدم فکر اشتباهی بوده!» خطاها و اشتباهات فکر چه چیزهایی هستند؟ راه پیشگیری یا درمان آن‌ها چیست؟ چطور درست‌تر فکر کنیم؟
«منطق» علمی است که برای جواب به این سوال‌ها به وجود آمده؛ دانشی که به ما کمک میکند تا درست بیندیشیم و تفکرمان را خطاسنجی کنیم. در دوره احوال‌پرسی با منطق می‌خواهیم فقط با بخش‌های کاربردی این دانش به صورت فشرده و تمرینی، آشنا شویم تا از خطای فکری خودمان در یادگیری آگاه شویم و به پیشگری یا درمان آن خطاها بپردازیم و در نهایت درست‌تر فکر کنیم تا گفتار و رفتارمان هم درست‌تر شود و باشد.
اهداف یادگیری
زمانبندی دوره
- دوره احوال‌پرسی با منطق یک دوره مقدماتی و فشرده منطق است و قدم اول به حساب می‌آید، هر ترم 12 جلسه‌ی آنلاین 1:30 ساعته بوده و یک ترم آن سه ماه به حساب می‌آید.
مخاطبین دوره
- کسانی که می‌خواهند خطاهای فکری خود را بشناسند.
- کسانی که می‌خواهند فریب خطاهای فکری دیگران را نخورند.
- کسانی که می‌خواهند درست‌تر فکر کنند.
- کسانی که می‌خواهند از خطاهای فکری آینده خود پیشگیری کنند.
- کسانی که می‌خواهند از طریق فکر درست‌تر به گفتار و رفتار درست‌تر برسند.
- کسانی که می‌خواهند برای حل مسائل یا مشکلاتشان بهتر فکر کنند.
سرفصل های دوره
-
منطق
منطق دانشی است که به نحوه ساختار و عملکرد ذهن انسان می‌پردازد تا خطاهای تفکر و همچنین راهکارهای تفکر درست را بشناسد و انواع مختلف فعالیت‌های ذهن را شناسایی و معرفی کند. این دانش در یونان باستان با تلاش‌های سقراط و افلاطون پایه‌ریزی شد و نهایتا به دست ارسطو تدوین و به دست افرادی مانند فرفوریس و ابن‌سینا تکمیل شد. علم منطق بعدها با تلاش فرگه و راسل وارد مرحله جدید و کامل‌تری شد.
یادگیری این دانش و حتی آشنایی با تاریخ آن و دلایل تاریخی تدوینش ما را برای خودشناسی و تصحیح افکارمان کمک میکند. افکار ما آنقدر مهم هستند که مولوی می‌گوید: «ای برادر تو همه اندیشه‌ای» و حتی اگر همه واقعیت ما هم اندیشه نباشد، بخش مهمی از ماست. برای درک این مفهوم ما از مونولوگ، پرسش و گفتوگو کمک خواهیم گرفت.
-
فعالیت‌های ذهن
ذهن کارهای مختلفی مانند مقایسه، تعریف، دسته‌بندی، تجزیه و تحلیل، ترکیب و استدلال را برای ما انجام می‌دهد و ما برای آنکه فرآیند فکر خودمان، خطاهای آن و شیوه‌های درست کار کردن آن را بشناسیم لازم است ابتدا با انواع فعالیت‌های مختلف آن آشنا شویم. برای درک فعالیت‌های ذهن از نمونه‌های واقعی نوشته‌ها و گفته‌ها در فیلم‌ها و چنین مواردی کمک خواهیم گرفت.
-
تعریف
وقتی ذهن ما تلاش میکند تا به سوال «چیست؟» پاسخ دهد، در حال تعریف کردن است. مثلا مثلث چیست؟ مثلث شکلی سه ضلعی است. این تعریف مثلث است. ما باید بدانیم چه شیوه‌هایی برای تعریف‌کردن هست و نقاط قوت و ضعف هرکدام چیست و چه نکاتی را باید برای رسیدن به یک تعریف درست و کامل رعایت کنیم. برای درک تعریف‌ها از بررسی، مثال‌ها و گفتوگو درباره آن‌ها کمک خواهیم گرفت.
-
نسبت‌های چهارگانه
یکی از مهم‌ترین مقایسه‌های ذهن ما، مقایسه دو مفهوم کلی است از این نظر که آیا مصادیق مشترکی دارند یا خیر؟ و اگر دارند چقدر مصادیقشان یکسان است؟
-
استدلال
جوابی که به سوال «چرا؟» می‌دهیم، استدلال نام دارد. استدلال به معنای دلیل آوردن برای اثبات ادعا یا دیدگاه‌مان است. استدلال به نظر بعضی‌ها مهم‌ترین فعالیت ذهنی و فکری ماست. ما با استدلال می‌توانیم به یک فکر جدید و بهتر برسیم یا اعتبار و درستی ادعای دیگران را بسنجیم و بفهمیم. در این سرفصل لازم است با انواع مدل‌های مختلف استدلال آَشنا شویم، راه‌ها و ویژگی‌های استدلال درست را بشناسیم و خطاهای آن را بدانیم. برای آشنایی با استدلال نیز از گفتوگو، توضیح، دیدن و بررسی مثال‌های عینی و حل تمرین‌های گوناگون کمک می‌گیریم.
-
مغالطه
مغالطه یعنی به غلط انداختن. ما گاهی خواسته یا ناخواسته، خودمان یا دیگران را به لحاظ فکری به غلط می‌اندازیم یا فریب مغالطه دیگران را می‌خوریم. مغالطه‌ها گاهی هنگام ادعا یا استدلال رخ می‌دهند، گاهی هنگام نقد یا دفاع و گاهی در مواقع دیگر. بیش از صد نوع مغالطه شناسایی شده که ما با تعداد انگشت‌شماری به عنوان نمونه در این دوره آشنا می‌شویم و به کمک مثال‌ها و تمرین‌هایی راه جلوگیری آن را یاد می‌گیریم. آشنایی کامل‌تر با مغالطات در دوره مغالطه‌شناسی انجام می‌شود.
مربیان شما
پویان پروین
متخصص اندیشه‌ورزی و منطق
«تعلیم» در نگاه من، کشف و ویرایش آموختنی‌هاست و «تربیت»، پالایش و ویرایش شخصیت و آنچه که هستیم. معلم و مربیِ هرکسی خودش است و دیگران تنها نقش همراهی و تسهیلگری دارند. اما چه کسی می‌تواند «همراه» باشد؟ کسی که خودش هم در راه باشد. ممکن است همراه و تسهیلگر، دانش و تجربه‌ی بیشتری داشته‌باشد اما اگر خودش هم در راه خودشناسی و خودساماندهی نباشد، کمکی به دیگری نخواهد کرد. پس ما همه همراهانی هستیم که هدف‌های تقریبا مشترکی داریم و با دانش و تجربه‌های متفاوت‌مان به هم کمک می‌کنیم.
برخی از سوابق و تجربیات علمی و عملی پویان پروین: - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی - مولف و ویراستار حدود 7 عنوان کتاب و 9 عنوان مقاله فلسفی و تربیتی - سردبیرـ تهیه‌کننده سابق برنامه‌های «سوفیا» و «اندیشه در آینه» رادیو گفتوگو - مدرس و طراح برنامه‌های یادگیری فلسفه و منطق
برخی از تالیفات و مقالات پویان پروین: - پروین اردبیلی، پویان. (1395). روش تدریس فلسفه: براساس کلاس‌های دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی. تهران: نور سخن. - قائدی، یحیی. (1399). بنیادهای مشاوره فلسفی. پویان پروین اردبیلی، تهران: فراوان. - ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1392). خرد گفتوگو. پویان پرین اردبیلی و سجاد نورعلیان، تهران: هرمس. - ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (13997). کلمات طاهر: شرح استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی بر کلمات قصار باباطاهر عریان. پویان پروین اردبیلی، امیر اسماعیلی و حسین کریم آبادی، تهران: نور سخن.
