کارگاه اندیشه آفرینش
درباره این دوره
آفرینش یعنی اینکه یادگیرنده به مرحله تولید و توان آفرینش برسد. تصور کنید اگر فارغ‌التحصیل رشته مهندسی علیرغم اخذ دکترا نتواند در رشته خودش تولید و ایجاد ارزش‌افزوده‌ای داشته‌باشد! این بدان معناست که سطح یادگیرندگی آفرینش هنوز در او ایجاد نشده‌است. البته توجه به این نکته ضروری است که در بعضی رشته‌های مقطع دکتری، متخصص‌شدن لزوما به معنای نقد و تحلیل است تا معنی و نتیجه تولید و آفرینش ندارد.
برای مثال یک متخصص پزشکی در گام اول به تحلیل و نقد وضع جسمانی بیمار می‌پردازد. ولی زمانی که قرار بر درمان باشد، خصوصا درمانی که لازمه آن پژوهش فردی و درک و فهم ویژگی‌های اختصاصی بیمار است ما شاهد ورود به سطح آفرینش هستیم.
در حقیقت، رسیدن به ادراک یادگیری در سطح آفرینشِ کارا و اثربخش در راستای درک نقد، تحلیل، تمایز و جستجوگری است. فهم و یادگیری درای مراتبی است که از جستجوگری آغاز و تا آفرینش و پژوهش‌گروهی تداوم می‌یابد. در مراحل ابتدایی کودکی، کودک جستاری مقدماتی برای شناخت و یادگیری دارد. در ادامه با تلاش برای فهمِ ماهیت چیزها، تشابه و تفاوت‌ها را فهمیده و مرحله تمایز اتفاق می‌افتد. پس از آن که وجه تمایز و تفاوت پدیده‌ها برای او آشکار شد، زمان تحلیل و نقد فرا می‌رسد. در تحلیل و نقد، او با موقعیت‌ها و مسائل از منظر انتقادی روبه‌رو می‌شود. مرتبه پس از تحلیل، آفرینش است که با ایجاد و خلق‌کردن، ساختن و به کار بستن دانش و یادگیری مرتبط است.
اهداف یادگیری
زمانبندی دوره
- این دوره چهارمین سطح از مِگادوره کارگاه اندیشه است. با وجود این که این سطوح، به هم پیوسته و مرتبط هستند و به مرور یکدیگر را کامل می‌کنند اما هریک از آنان به تنهایی ساختار مستقل خود را دارند؛ به این معنی که برای اندیشه‌ورز، زمینه بهره‌بردن و یادگیری از آن فراهم است. شرط طی کردن مراتب بالاتر کارگاه اندیشه، گذر از مراحل قبلی آن است.
- دوره کارگاه اندیشه آفرینش 1 سال بوده و در 4 ترم 3 ماهه برگزار می‌شود. اعضاء و اندیشه‌ورزان دوره در هر هفته یک جلسه 1:30 ساعته گفتوگوی آنلاین و تمریناتی برای ساعات دیگر دارند.
مخاطبین دوره
- دوره کارگاه اندیشه آفرینش مختص نوجوانان 15 تا 16 سال است.
- نوجوانانی که می‌خواهند ذهن اندیشه‌ورز داشته‌باشند.
- نوجوانانی که می‌خواهند ذهنیتی جامع‌تر و عمیق‌تر داشته‌باشند.
- نوجوانانی که می‌خواهند مهارت گفت‌وگو را عمیق و دقیق بیاموزند.
- نوجوانانی که می‌خواهند توانایی تفکر نقاد را در خود رشد دهند.
سرفصل های دوره
-
یادگیری گفتوگوی منجر به تولید ایده و نظر
وقتی یک گفتوگوی واقعی اتفاق می‌افتد، تفکر نقاد در آن جریان پیدا می‌کند. تفکر نقاد یعنی شناختن اصل از فرع. در حقیقت تفکر انتقادی یعنی هنر تشخیص و تمییز امر واقعی و وجودی از امر موهوم و عدمی. با این توضیح وقتی یک گفتوگوی عمیق و دقیق رخ می‌دهد تلاش گفت‌وگوکنندگان در درست‌تر فهمیدن و درست‌تر فهماندن خواهد بود. این موضوع خود منجر به نقادی شده و باعث رشد و توسعه ایده‌پروری در آن‌ها می‌شود. در حقیقت مقدمه تفکر خلاق نیز نقادی و تفکر نقاد است. در نتیجه گفت‌وگو به معنای با هم فکر کردن است و منجر به تفکر نقاد می‌شود؛ تفکر نقاد هم به تفکر خلاق منتهی خواهد شد. زمانی که این اتفاق و فرآیند کامل شود، یادگیری آفرینشگرانه رخ داده‌است.
-
نقادی ایده و نظر
در این مرحله اندیشه‌ورز باید بتواند نتایج، مسائل و اندیشه‌های هم‌کارگاهی‌های خود را مورد تحلیل قرار داده و نقد کند. به این معنا که یک گروه نتایج گفت‌وگو و مطالعه خود را درباره مسئله‌ای ارائه می‌دهد و دیگر اندیشه‌ورزان به بررسی، نقد و تحلیل آن خواهند پرداخت.
-
بارش اندیشه‌ورزانه فردی و گروهی
اندیشه‌ورزان در سطح آفرینش به مرحله‌ای می‌رسند که می‌توانند مستقلا یک مشکل در پیرامون خود را جستجو کرده، در آن تعمق کنند و آن را تبدیل به یک مسئله نمایند. در مرحله بعدی هم پیرامون و درون آن مسئله کندوکاو کرده و سوالاتی برای تحلیل مسئله پیدا می‌کنند. در گفت‌وگوها و جستجوهای پژوهشی، اندیشه‌ورزان کارگاه‌اندیشه تلاش می‌کنند تا پاسخ دقیق سوالات را یافته و از طریق برقراری رابطه بین سوالات به جواب مسئله نزدیک شوند. در این مرحله اندیشه‌ورز باید بتواند برای اندیشه‌ورزی خود که حل یک مسئله محسوب می‌شود، عنوان، سوال اصلی (مسئله)، فرضیه، واژگان کلیدی، بیان مسئله و نتیجه عرضه کند. اندیشه‌ورزان کارگاه اندیشه هم بارش اندیشه‌ورزانه خود را در کارگاه مورد تحلیل و نقد قرار می‌دهند و هم درباره راه‌های جدیدتر برای حل مسئله تامل کرده و پیشهاداتی ارائه می‌دهند.
-
پژوهش گروهی
در ادامه فعالیت بارش اندیشه‌ورزانه، اعضاء کارگاه اندیشه با روش تحقیق آشنا می‌شوند. جذابیت این فعالیت به خاطر مشارکتی بودن آن است. در حقیقت اعضاء ملزم به فعالیت گروهی هستند. این بخش از کارگاه اندیشه یکی از هویت‌سازترین دوره‌های زندگی یادگیرنده آن‌ها خواهد بود.
-
تفکر مراقبتی
تفکر مراقبتی تداعی‌گر مفاهمه و همدلی است. کسی که از تفکر مراقبتی بهره‌مند است در حین گفت‌وگو می‌تواند از طریق جریانی خلاق و هنرمندانه همراه با زیرکی ایرادات طرف مقابل را گوشزد کند. داشتن تفکر مراقبتی حلقه مهم گفت‌وگو است که دارنده آن می‌تواند بدون نزاع یا دعوا جریانی ارتباطی را شکل دهد.
-
تفکر خلاق
تفکر خلاق، شیوه‌ای از اندیشه‌ورزی است که منجر به تولید ایده و نظر می‌شود. وقتی شخص متفکری در امور بدیهی، مشخص و معمول اندیشه‌ورزی می‌کند دارای تفکر همگراست ولی اگر متفکری در درونش ماجراجویی کند به این نحو که در جستجوی امور غیرمشخص یا اندکی مشخص حرکت کند بیشتر به تفکر واگرا متمایل است.
به زبان ساده، همگرایی در تفکر یعنی در جستجو و کندوکاو آنچه هست و بازشناسی آن و سفر در درون آن. واگرایی در تفکر یعنی جستجو و کندوکاو در امور تازه از طریق دنبال کردن حدس و گمان و آزمون آن‌ها. تفکر خلاق جمع بین تفکر همگرا و واگراست به این معنی که فرد خلاق در جستجوی امور تازه و آزمون حدس و گمان‌ها و تعمیم به آگاهی‌های قبلی فصل مشترکی را می‌یابد که منجر به کشف ایده و نظر خواهد شد.
مربیان شما
دکتر احمدرضا آذربایجانی
متخصص تعلیم و تربیت
مهم‌ترین دلیلی که مرا وارد عرصه‌ی تربیت کرد اخلاقی اندیشیدن برای هنرجویان هنری‌ام بود. یعنی دغدغه‌ی اصلی‌ام وقتی شروع شد که متوجه شدم اگر جانِ ما اخلاقی نباشد و به جهانِ هنر وارد شویم به جای آنکه فهمنده‌ی زیبایی و زیبایی آفرین باشیم، برای خودمان و دیگران درد سرزا و بحران‌زا خواهیم شد.
این دغدغه باعث شد تا تن خودم را در دریاهای فلسفه، روانشناسی، الهیات و تعلیم و تربیت اندکی خیس کنم و هیجان شنا در دریای یادگیری و تربیت برایم یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های زندگی بوده‌است. احساس می‌کنم باید برای دیدن زیبایی فقط جهان‌بین نباشم و جان‌بینی را اساس شناخت خود قرار دهم. از زمانی که وارد گودِ تربیت شده‌ام، روزی نبوده که چیز تازه‌ای یاد نگیرم.
برخی از سوابق و تجربیات علمی و عملی دکتر احمدرضا آذربایجانی: - دکترای فلسفه تعلیم و تربیت - مربی هنر کودک، نوجوان و بزرگسال
