فروید اولین کسی بود که نظریه‌ای جامع درباره‌ی شخصیت ارائه داد. او در ابتدا، سه سطحی که شخصیت در آن عمل می‌کند را معرفی کرد: سطح هوشیار، سطح نیمه‌هوشیار و سطح ناهوشیار. سطح هوشیار شامل احساسات و تجربیاتی می‌شود که در لحظه‌ای خاص از آن آگاه هستیم. از نظر فروید قسمت کوچکی از ذهن در سطح هوشیار بوده و قسمت اعظم ذهن در سطح ناهوشیار است که مخزن غرایز، نیروهای سوق‌دهنده رفتار و امیالی که رفتار ما را هدایت می‌کنند است. این قسمت را نمی‌توانیم ببیینیم و کنترل کنیم. عمده تمرکز نظریه روان‌کاوی فروید، روی این سطح تمرکز داشت. سطح نیمه‌هوشیار شامل خاطرات، افکار و احساساتی است که در لحظه نسبت به آن‌ها آگاهی نداریم اما می‌توان به راحتی آن‌ها را به سطح هوشیار آورد. 
فروید در سال‌های بعد، ساختارهای شخصیت را نیز مشخص کرد. او ساختار شخصیت را به سه عنصر نهاد (Id)، خود (Ego) و فراخود (Super Ego) تقسیم کرد. نهاد، مخزن غرایز و انرژی روانی است و تماما ناهوشیار است. این قسمت قدرتمندترین ساختار شخصیت بوده و انرژی دو ساختار دیگر را نیز تامین می‌کند. خود، تنها حوضه‌ی ذهن است که با واقعیت ارتباط دارد و در کودکی، از نهاد به وجود می‌آید. فراخود از خود به جود می‌آید و بیانگر جنبه‌های اخلاقی و آرمانی شخصیت است. تعامل این ساختارها با یکدیگر افکار احساسات ما را شکل می‌دهند.

در پایان هرچند هنوز تعریف کامل و جامعی از شخصیت وجود ندارد که بتواند تمام جنبه‌های شخصیت را تحت پوشش قرار دهد، اما از میان تعریف‌های متنوعی که در منابع مختلف ارائه شده‌است؛ اگر بخواهیم پاسخی ساده به پرسش «شخصیت چیست؟» بدهیم می‌توان به مفهوم زیر اشاره کرد:
شخصیت شناسی به الگوهای نسبتا ثابت در ویژگی‌ها، صفات و رفتار هر فرد می‌پردازد و به ما کمک می‌کند رفتارهای او را در شرایط و وضعیت‌های مختلف درک و پیش‌بینی کنیم. شخصیت آن چیزی است که یک فرد را نسبت به افراد دیگر متمایز کرده و به فردیت او معنا می‌دهد. 
البته لازم به ذکر است عواملی مانند وراثت و محیط می‌توانند تاثیر مستقیم بر شکل‌گیری شخصیت هر فرد داشته‌باشند. 
همچنین، فراموش نکنید هیچ دو نفری را نمی‌توانید بیابید که شخصیت کاملا یکسانی داشته‌باشند. حتی اگر چند مولفه‌ی مشخص مانند برونگرایی، صداقت و ثبات هیجانی را در نظر بگیرید و بخواهید همه‌ی انسان‌ها را براساس همین مولفه بسنجید، شیوه ترکیب این مولفه‌ها از فردی تا فرد دیگر تغییر می‌کند.